Otkriven spomenik Milu Kenjiću (Video)

Na skupu su pored mještana prisustvovali i predsnjtavnici Udruženja ratnih dobrovoljaca iz Vojvoda Stepe na čelu sa Brankom Savićem.

Govor Gorana Kikovića na otkrivanju spomenika 

Šekularsko-trepačkom bataljonu i Milu  Kenjiću

u Šekularu, 13.10.2013.

           

Draga braćo Šekularci, poštovani pobratimi iz Vojvoda Stepe! Dragi potomci i poštovaoci! 

Tek kada sam sa mojim kolegom Blagojem Šarićem pisao knjigu o Milu Kenjiću i slavnom Šekularsko-trepačkom bataljonu vidio sam na kakav herojski način su se naši preci borili i kako se teško i mukotrpno dolazilo do slobode.

        

                Šekularsko-trepački bataljon nalazio se stalno na granici ka Turskoj sve do Balkanskih ratova i kako reče Marko Obradović nad odrom Mila Kenjića, ''...a kao susjed krvoločnim Rugovcima i Rožajcima, može se reći da nikada nije bio na miru, već stalno na oprezu i u pripravnosti''. Često su Šekularci imali razmirice i krvave obračune sa od Turaka podržavanim Rugovcima oko bogatih pašnjaka i livadâ na Mokri i Šekularskoj rijeci. Pogotovo su oni često i žestoko upadali na šekularsku teritoriju, palili imovinu, pljačkali, ubijali nemoćne, plijenili ono što je bilo najvrijednije za opstanak naroda - stoku. Milo Kenjić je bio komandant slavnog Šekularsko-trepačkog bataljona, nastavlja tradicije  Šekularskog bataljona, iz vremena kada je njegov prvi komandant bio čuveni junak Radojko Bulić-Dašić. Tada je bataljon imao pet četâ (ili stotinâ), tri iz Šekulara i po jednu iz Rovaca i Kaludre. Bataljon je osnovan 1856. godine.

Značajna je uloga Mila Kenjića u postizanju vjekovnog cilja - oslobođenja i ujedinjenja srbskoga naroda. Kao oficir i komandant jednog hrabrog bataljona bivše crnogorske vojske imao je vidnog i istaknutog udjela u ratovima za oslobođenje i ujedinjenje srbskog naroda - Prvog balkanskog rata protiv Turske 1912. godine, Drugog balkanskog rata protiv Bugarske 1913. godine i Prvog svjetskog rata od 1914. pa do kraja januara 1916. godine. U svim ovim ratovima za slobodu srbskog naroda može se reći da nije bilo ni jedne veće i krvavije borbe, koju je vodila mala crnogorska vojska, a da Milo Kenjić sa svojim bataljonom nije učestvovao u njima i iz tih borbi uvijek izlazio sa ponosom i čašću, o čemu se najljepše govorilo, pa su isticani za primjer drugima: i on kao komandant, i njegov bataljon kao borbena jedinica. 

Milo Kenjić je iz one generacije naših predaka koja se s prâvom ponosila što joj je bilo palo u dio da ispuni amanet srbskoga naroda, o kojem su sanjale mnoge generacije od Kosova na ovamo. Njegova generacija je osvetila Kosovo, raskinula ropske lance turske i germansko-mađarske okupacije, koji su stezali srbski narod čitavih pet stotina godina. Ova generacija je oslobodila i ujedinila srbski narod i druge južnoslovenske narode u lijepu i prostranu Otadžbinu, kakvu srbski narod nije imao još od Nemanjićâ. 

Za takvo herojstvo i požrtvovanje Milo Kenjić je obasipan pohvalama od svojih pretpostavljenih oficira i predlagan za najviša odlikovanja. Njegov tadašnji komandant, serdar Janko Vukotić, za herojsko držanje u teškim  ratnim okršajima više puta ga je usmeno i pismeno nazivao ''drugim Obilićem''. Nije čudo što je Milo bio takav, jer potiče iz velikog srbskog Šekularskog plemena, koje je iznjedrilo junake kao što su bili vojvoda Petar Šekularac i njegovi potomci - vojvoda Dȁša, Komnen Barjaktar, Vuk Ljevak i drugi. 

Milo Kenjić je rođen u čestitom i patrijahalnom domu Stanoja Kenjića. Bog ga je stvorio, a priroda obdarila, pa je po fizionomiji bio pravi ljepotan, ''da ga se'', kako je o njemu govorio Marko B. Obradović, ''čovjek nije mogao nagledati'', a po duši blage i umiljate naravi, predusretljiv i društven. Međutim, u vrijeme borbi i surovih ratnih događaja, on je po hrabrosti bio nenadmašan i neustrašiv heroj, i lično i kao starješina. Kao komandant bataljona, mlad poručnik i kapetan, nikada nije ni za trenutak pomislio da neće moći da izvrši i najteže zadatke, koje je često dobijao. Sa svojim bataljonom izvršavao je tako i one zadatke koje drugi bataljoni nijesu mogli, ili nijesu htjeli, zbog njihove težine ili opasnosti. Svoj bataljon je vodio kroz teške ratne okršaje, neustrašivo, služeći svojim potčinjenim uvijek za primjer, čuvajući svoje ljude onako kako se otac odnosi prema svojoj djeci. Zbog ovakvih njegovih osobina i držanja , vojnici su ga voljeli više i od sebe samih i vazda su bili spremni da se žrtvuju za njega, ponoseći se njime, kao to što čine dobra djeca prema svom roditelju.                                         

Kao i sve ranije generacije, djeca su vaspitavana u ratničkom duhu, napajana zvucima gusala, uz koje su pjevane brojne rodoljubive, nacionalne i junačke pjesme: o Milošu, Lazaru, Jugovićima, o vojvodi Petru Šekularcu, Dȁši, Vuku Ljevaku, Komnenu Barjaktaru, o hajducima i drugim junacima ovoga kraja. 

Sukobi su bivali žešći i krvaviji poslije dolaska na vlast Mlado-Turaka 1908. godine. Za vrijeme Beransko-mojkovačke bune otpočele su borbe oko Poljâ Kolašinskih, Mojkovca i u Beranskoj nahiji i kada su muslimanske neregularne jedinice, podržane mjesnim turskim garnizonima, udarile prije početka Prvog balkanskog rata i ognjem i mačem popalile sva srbska sela u turskoj granici oko Poljâ, Mojkovca i u Beranskoj nahiji i nemilosrdno ubijale, klale onamošnju srpsku nejač, imovinu uništavale i pljačkale, i uz muslimane iz Berana i Rožaja, potpomognute zlim Rugovcima, podržani redovnom turskom vojskom, udarili desnom obalom Lima na sela Donju Ržanicu, Zagorje, Dapsiće i Policu, Milo Kenjić nije mogao kao Srbin da ostane ravnodušan, već je na svoju ruku sa svojim bataljonom priskočio u pomoć svojoj braći u nevolji.

Radomir Vešović je, po naređenju ministra vojnog Janka Vukotića, počeo neupadljive pripreme za budući rat. Građeni su putevi i mostovi. U Štab Gornjovasojevićke brigade tajno su dopremljena dva dalekometna topa sa ratnim priborom. To su bile pravcate grdosije, do tada neviđene na ovim prostorima.

Šekularsko-trepački bataljon je uzeo ogromni udeo u izgradnji puteva i mostova za dopremu ratnog materijala. 

 Prvi put topovi sa Sjekirice  su dejstvovali kada je turska vojska nadirala prema Šekularu preko Barica. Ovi topovi su dejstvovali u borbi protiv Turaka i prilikom oslobađanja Plava i Gusinja i visova na Čakoru. Svojim razornim dejstvom  u Prvom balkanskom ratu bili su udarna snaga Gornjovasojevićke brigade.      

          Crna Gora je prva od saveznka objavila rat Turskoj 8. oktobra 1912. godine. Milo Kenjić sa svojim bataljonom u sastavu Gornjovasojevićke brigade već vodi krvave borbe po planinama Mokri, Vaganici, Čakoru, oko Plava i Gusinja, a po oslobođenju ovih mjesta i Beranske nahije njegova brigada vrši pokret preko Bogićevice ka Dečanima. 

         Milo Kenjić, izvršavajući naredbu Više komande, ide najtežim i najopasnijim pravcem niz Rugovu, gde se sukobljava sa dobro naoružanim i organizovanim Arnautima. Rugovci su potpuno razbijeni, bilo je dosta ubijenih i zarobljenih. Šekularsko-trepački bataljon prvi ulazi u Peć, gde su im u Pećkoj patrijar-šiji Srbi i sveštenstvo priredili veličanstven doček. Ne časeći ni trenutka Kenjić ide prema Dečanima i tu se spaja sa svojom brigadom i usiljenim maršem, pod neprekidnom žestokom borbom, napreduje prema Đakovici, gde se susreće sa srbskom vojskom. Uz ogromno oduševljenje i izlive radosti susrele su se dvije bratske srpske vojske, kojima je to bio prvi susret na oslobođenoj teritoriji u petovjekovnom ropstvu.

Uprkos brojnim teškoćama i problemima Milo Kenjić ostaje sa svojim Šekularsko-trepačkim bataljonom u Đakovici, uspostavlja srpsku vlast i održava red i mir. Na frontu prema Skadru i njegovom sporom osvajanju Vešović je uključio i dio boraca iz Šekularsko-trepačkog bataljona. 

U Drugom balkanskom ratu, koji se vodio između Srbije i Bugarske oko Vardarske Makedonije (Južne Srbije), učestvovala je bez ikakvih teritorijalnih pretenzija i kraljevina Crna Gora. 

Srbija i Crna Gora od 1914-1918. vodile su pravedan rat tj. odbrambeni i oslobodilački, braneći slobodu i nezavisnost od Austro-Ugarske. I u ovom krvavom i do tada nezapamćenom ratu svjetskih razmjera vidno učešće imao je i Milo Kenjić, komandujući kombinovanim bataljonom u sastavu Crnogorsko-dečanske divizije boreći se na Bregalnici, Treski i drugim mjestima na Srbsko-bugarskoj granici. Po okončanju ovog rata ostao je Milo Kenjić na službi u štabu Šeste divizije, u Đakovici, kao pomoćnik šefa štaba divizije. Na ovom položaju zatekao ga je Prvi svjetski rat.

Šesnaesti austrougarski korpus je 28. avgusta 1914. prešao Drinu kod Goražda i razbio Crnogorsko-sandžački odred kod Čajniča i Metaljke, natjerao ga na povlačenje ka Šahovićima (današnje Tomaševo), nastavio preko Pljevalja ka Prijepolju u namjeri da odvoji crnogorsku vojsku od srpske vojske i time ugrozi lijevi bok i pozadinu srpske vojske, koja je bila skoro sva angažovana u Cerskoj bici i u borbama na Drini kod Višegrada, Bajine Bašte i drugim mjestima. Crnogorska Vrhovna komanda, da bi osujetila neprijatelja, formira Sandžačku diviziju, angažujući potrebne snage iz svih ostalih odreda crnogorske vojske. I ovom prilikom Milo Kenjić je dobio naređenje da sa Šekularsko-trepačkim bataljonom, koji je bio u sastavu Starosrbijanskog odreda, prema Albaniji pođe u susret 16-om austrougarskom korpusu, sa ciljem da mu onemogući dalje napredovanje. Šekularsko-trepački bataljon dobije zadatak da bude prethodnica u nastupanju prema Pljevljima, Metaljci, Čajniču i Goraždu. U teškim i ogorčenim borbama – izvršili su zadatak. Sandžačka divizija ne samo da je zaustavila napredovanje znatno jačeg i opremljenijeg neprijatelja, nego ga je natjerala na povlačenje preko Drine.

Za vrijeme druge austrougarske ofanzive protiv Srbije, u oktobru, bataljon Mila Kenjića ulazi u sastav Dečanske brigade, boreći se naspram Višegrada kod Suve gore, Vranovine, Paštan brda, Varde i zloglasne Vihre, koju mladi crnogorski regruti zališe krvlju u novembru 1914. godine, u borbi protiv višestruko nadmoćnijeg neprijatelja. Šekularsko-trepački bataljon suzbija neprijatelja na Paštan brdu, na desnom krilu brigade, a kada je bila prisiljena na povlačenje  ka Rudom i Uvcu ovaj bataljon štiti njeno povlačenje. Srbska vojska odnosi herojsku pobedu na vododjelnici Kolubare i Zapadne Morave (čuvena Kolubarska bitka 1914.), na grebenu Suvobora i Maljena, probivši front austrougarske 6-te armije, koja se naglo povlači prema Savi i Drini bježeći pred srbskim armijama. Tada je Dečanska brigada gonila neprijatelja, u čemu je Milov bataljon prednjačio, jureći kao na krilima preko Rudog, Sokolovića, Paštan brda i Suve gore u pravcu Višegrada, kako bi ga omeo u prebacivanju preko Drine kod Višegrada.

Austrougarska, Njemačka i Bugarska početkom oktobra 1915. su preduzele opsežnu ofanzivu sa ciljem da potpuno unište Srbiju. Nevjerni Bugari su, po ko zna koji put, zarili srbskom narodu nož u leđa i time presjekli put srbskoj vojsci kod Skoplja onemogućivši joj izlaz Vardarom i vezu sa saveznicima. Crnogorsko-sandžačka vojska je formirala odred iz svog sastava pod nazivom ''Kosovski odred'', koji je upućen da se bori protiv Bugara. U sastav ovog odreda ušao je i Šekularsko-trepački bataljon. Međutim, spletom okolnosti bataljon je skrenuo od Prijepolja prema Višegradu u susret 62-oj austrougarskoj diviziji, koja je već bila prešla Drinu kod Višegrada i time ugrozila lijevi bok i pozadinu srpske vojske, koja se ogorčeno borila da otvori put dolinom Vardara prema Solunu. Pravac Višegrad-Priboj-Nova Varoš-Sjenica-Novi Pazar postao je sudbonosan za srpsku vojsku, za koji Vrhovna komanda u naređenju komandantu Sandžačke vojske kaže: ''Ako uspijete da ga obezbijedite, odužili ste se Srpstvu, inače srbska vojska doći će u bezizlazan položaj“. 

Kralj Aleksandar Prvi Karađorđević odao je priznanje Crnogorsko-sandžačkoj vojsci i njenom komandantu serdaru Janku Vukotiću, odlikujući ga Karađorđevom zvijezdom sa mačevima i tom prilikom rekao: ''Vojvodo, Vi ste se više negoli odužili Srpstvu, zato mi je drago što mi se pružila prilika da Vam lično iz ruke u ruku predam za sada ovo moje malo priznanje. Mi, Srbi, dužni smo da se sa ponosom sjećamo onih crnogorskih heroja koji se voljno žrtvovaše na Mojkovačkim položajima za spas srpske vojske i srbskoga naroda. Zahvaljujući samo velikom osjećanju srpstva i bratstva, Crnogorsko-sandžačka vojska je istrajala u borbi i potvrdila staro uvjerenje našeg naroda da su Crnogorci srž srpstva, njegova uzdanica i njegovi vjekovni branioci''.

Šekularsko-trepački bataljon   i Milo Kenjić učestvuju, kao što se vidi, u borbi za oslobođenje srbskog naroda protiv svih zavojevača - Turaka, Bugara, Austrougarske i fašističke Njemačke. Svaka stopa zemlje ovog hrabrog plemena prezalivena je krvlju, na svakom koraku mogu se vidjeti grobovi i mramori.       

Na žalost, takvom čovjeku i junaku zavičaj i Vasojevići se do danas nisu  dostojno odužili kakvim trajnim obilježjem. Zato smo mi iz Udruženja i donijeli odluku da podignemo spomenik bataljonu, komandirima i komandantu i da ga na ovaj sveti dan i otkrijemo.