NERETLJANI SU BILI SRBI
Odvojivši se od mora, nakon pada pod Turke, Srbi su zapostavili svoju pomorsku istoriju i prepustili da mnoge istorijske događaje Hrvati pripišu sebi. O tome najbolje govore reči koje je Grga Novak, priznati hrvatski naučnik i istoričar, napisao opisujući napade Slovena na italijansku obalu u prvoj polovini sedmog veka.
“Koji su bili ti Slaveni”, piše Grga Novak u svom delu “Ratovi i bitke na Jadranskom moru” , “koji langobardijski hroničar Pavao ovako opisuje, ne možemo tačno reči, tim manje što njihove tadašnje granice nisu još bile ustaljene, a ni njihova plemenska imena poznata. Najverovatnije su to bili tada ratoborni Hrvati, ali je moglo da bude i neko drugo odvažno slovensko pleme, koje je organizirano skupilo ‘mnoštvo lađa” i kao organizovana skupina prešlo na drugu obalu Jadrana”.
SRPSKE ZEMLJE
VIZANTIJSKI DROMON
Kraj Drača je 870. godine zabeležen gusarski napad Neretljana na jedan brod, koji je iz Drača prevozio u Italiju poslanike pape Hadrijana II, na povratku sa crkvenog koncila u Carigradu. Papski poslanici su bili opljačkani i zarobljeni. Zbog tog prepada, Carigrad je poslao kaznenu mornaričku ekspediciju pod Niketom Orifom, koja je napala Neretljane i prisilila ih da priznaju vizantijski suverenitet.
U "Ilustrovanoj povijesti jadranskog pomorstva", u izdanju "Stvarnosti" iz Zagreba navodi se da je "u kolovozu 887. godine dužd Petar Candiano s 12 ratnih brodova krenuo u borbu protiv Neretljana i u prvom sukobu uspio zarobiti pet njihovih brodova. Ohrabren tim uspjehom, iskrcao se s vojskom na području današnje Makarske, gde ga Neretljani dočekuju, vojsku mu potuku, a njega ubiju".
Dakle, bili su to Neretljani, a ne Hrvati. Tek 888. godine hrvatski knez Branimir, po ovom izvoru, zaključuje ugovor s mletačkiom vladom o plaćanju godišnjeg danka za slobodu plovidbe i trgovinu Jadranskim morem. Hrvatsko pleme Kačići tek oko 900. godine prelaze reku Cetinu i u Omišu uspostavlja svoju kneževinu. Čak i u vreme kralja Tomislava navodi se da "Hrvati i Neretljani" vladaju morem.
I kada su imali neku vlast nad Neretljanima, nije to čisto osvajački odnos Hrvata prema Neretljanima, pa se u nevedenom delu navodi: "Mletački dužd Petar Candiano odlučio se zaratiti s Neretljanima, koji su oslobodivši se nadzora hrvatske države, nastavili gusarenje na Jadranu. Na čelu jake flote od 33 gumbarije (veliki brodovi) stajali su Urso Badovarije i Petar Rasolo. Neretljani su ovu flotu hrabro dočekali, suzbili i prisilili na povlačenje. Iste godine uputi dužd Candiano ponovo 33 broda u neretljanske vode, ali je neretljanska mornarica opet pružila jak otpor. Uviđevši da ne može silom suzbiti Neretljane, dužd s njima sklopi ugovor sličan ugovoru koji je Venecija za vreme kneza Zdeslava zaključila s Hrvatima".
Dakle, granica između Franačkog carstva, koje je dalmatinsku Hrvatsku privelo hrišćanstvu, je reka Cetina. Neretljanska oblast, koja je priznavala vizantijsku vlast, posle ubitstva cara Lava V godine 820. je to prestala i od tada živi pod svojim knezovima i županima.
"Neretljani su bili žilavo i otporno pleme", piše Ljubo Karaman u delu "Dalmacija kroz vekove", "koje je zadnje na primorju primilo sveti krst. Zato je njihova oblast u ranom srednjem veku nazivana i Paganijom, to jest zemljom nekrštenih pogana”.
O neretljanskim brodovima 10. veka nema domaćih pisanih izvora, osim podataka koje iznosi vizantisjki car Kontantin Porfirogenit, kada tvrdi da Neretljani imaju sagene i kondure. Sagene po njemu imaju po 40 ljudi, kondure po 20, a manje po 10.
Kako je u to vreme u posadi bilo obično oko 40 veslača, sagena je mogla imati 16 do 18 vesala, po 8 ili 9 na svakoj strani.
Sagene, a i kondure, bili su čvrsti brodovi, koji su plovili i zimi duž čitavog Jadranskog mora. Kako su za vreme rata služile i kao ratni brodovi, sagene su opremane lakim i privremenim kastelima, na pramcu i krmi, kako se to činilo i na drugim brodovima tog vremena.
Prema caru Konstantinu sagene su koristili Neretljani kada su kretali u svoje gusarske pohode i sa njima su dva puta pobedili mletačku flotu.
O pomorskoj delatnosti pišu i mletački izvori i nikada ih ne izjednačavaju s Hrvatima. Odkako se zna za Neretljane oni se ističu kao vešti pomorci i neustrašivi gusari, tako da im je jedva dorasla mletačka flota. Verovatno su i Neretljani u početku bili samo ribari, ali su ubrzo postali ratnici, koji su sami gradili svoje brodove.
Neretljanska oblast se nalazila na granici interesa Vizantije i Venecije, pa su se one tu i sukobljavale. Jednu od najslavnijih pobeda Neretljana nad Mlečanima izvojevao je zapovednik Ljudit koji je 840. godine pobedio flotu mletačkog dužda. Posle ove pobede Neretljani su gospodarili morem.
U vreme, koje danas Hrvatska prisvaja kao vreme kada je formirana njena mornarica "nije hrvatski knez imao nikakve vlasti nad Neretljanima. Napade dužda Candijana uništili su Neretljani, čak je on u borbi sa njima i poginuo. Kasnije, kada su u Hrvatskoj nastale dinastičke borbe, oslabila je i vojska i mornarica", kako piše Grga Novak u svom delu "Ratovi i bitke na Jadranskom moru" , "to je brzo osokolilo neretljanske gusare koji su napadali mletačke lađe, sigurni da im nitko nije u stanju da to spriječi". To znači da su Hrvati za potrebe Venecije čuvali mir od Neretljana. Zbog toga je dužd Petar Candiano uputio već navedene brodove i bio primoran da se povuče iz neretljanskih voda. Slično je prošla i druga flota od 33 gumbarije. Neretljani se nisu mogli slomiti na takav način, pa je Venecija morala da im plaća danak za slobodnu plovidbu.
Inervenciju dužda Petra II Orseola izazvao je neretljanski gusarski napad na Zadar. Dok je boravio u Zadru dužd je doznao da se 40 neretljanskuh plemića nalazi u Apuliji zbog trgovine, pa je uputio odred od deset brodova, koji su kod ostrva Sušca napali neretljansku trgovačku flotu pri povratku. Zarobljeno je svih 40 plemića, svi njihovi brodovi i roba. Posle toga je neretljanski knez uputio svoje poslanike, a Orseolo je pristao da oslobodi plemiće uz uslov da se Neretljani odreknu mletačkog danka i obavežu da neće napadati mletačke brodove na Jadranu. Izgleda da Neretljani nisu bili zadovoljni odlukom svog kneza, jer je Orseolo morao silom da pokori Hvar i Korčulu(glavna gusarska uporišta), a gradove Hvar i Lastovo je posle osvajanja porušio. Po sklapanju mirovnog ugovora između neretljanskog kneza i Mlečana nije više bilo značajnijih vesti i neretljanskim gusarima.
Komentara (0) Ostavite Vaš komentar Objavite novost
Skoro ceo jedan vek, fotografija je podrazumevala tri stvari: foto aparat, film i - fotografa. Prvi komercijalno dostupni film je proizveo legendarni američki proizvođač 'Kodak' još 1908. godine, da...
Grad Pančevo i kompanija NIS nastavili su višegodišnje partnerstvo realizacijom novog projekta u okviru programa „Zajednici zajedno“. Ovog puta, kompanija NIS podržala je rekonstrukciju i uređenje ulaznog hola Muzičke...
Kompanija NIS započela je treću sezonu prakse za operatere u kojoj ove godine učestvuju učenici koji su tek završili odabrane smerove Mašinske škole „Pančevo“, Tehničke škole „23. maj“ i...
Na 65. Međunarodnoj matematičkoj olimpijadi (International Mathematical Olympiad – IMO), koja je od 11. do 22. jula održana u Batu u Velikoj Britaniji, svih šest takmičara olimpijskog tima Srbije...
KLIMATIZACIJA prostora postala je standard u savremenom životu, posebno tokom vrućih perioda kojih, zbog klimatskih promena, ima sve više.
Ostale novosti iz rubrike »
- Prodacu stan kad odem u penziju i preko Solis-a potraziti plac na Fruskoj Gori da napravim sebi nest
- Ako je auto previše star popravke će koštati puno. Bolje ga je prodati i uzeti novi polovni. Loše je
- Gdje idemo sada? Biblija kaže: "U propisano vrijeme [kralj sjevera = Rusija] će se vratiti" (Danij
- Bravo! Vranje je divan grad, Vranje ima dusu... Bravo, Sladjo!
- Pozdrav za umetnicu. Slike su divne i krase moj dom u Beogradu.